(1. taula) . Gobernu-antolakuntzaren konparatiboa herrialdeka, familiari dagokionez
Herrialdea | Egitura nagusia |
Alemania | Oro har familia-gaietan ministerioen arteko koordinazioa oso hurbila den arren, familia- gaien, edadeko pertsonen, emakumearen eta gazteriaren arloko ministerio bat dago, legegintzazko garapenaren eta jarduketa-ereduen ezarpenaren arduraduna dena; era berean, familien ministerioa dago eta organo hori ministerioen arteko koordinazioa sustatzeaz arduratzen da, bai eta baterako lan-prozedurak ezartzeaz ere; horiek guztiek gero eta garrantzi handiagoa hartuz doaz arian-arian. Ministerio guzti-guztietan genero-ikuspegia zeharkako gaia da. |
Austria | Ekonomia eta Lan eta Familia eta Gazteria ministerio federalak laguntza-politiken buru dira, Gizarte Zerbitzu, Justizia eta Emakume Ministerioarekin eta Zientzia eta Hezkuntza Ministerioarekin lankidetzak eta elkarlanak bideratuz eta ezarriz. |
Belgika | Erkidego flandriarrean ministerioen arteko gaikako batzorde bat dago, familiari dagokionez, betiere familia-politikak zeharkako gaia hartuz eta enplegua, etxebizitza, aukeren berdintasuna eta abar koordinatuz. Erkidego waloian Zerbitzu Publikoaren Ministerioa da familiarekin zerikusia duen jarduketaren buru; haren barean biltzen dira, besteak beste, gizarte-ekintza, osasuna, aukeren berdintasuna, enplegua edo alojamendua. Era berean, gizarte-kohesioari begira sailen arteko zuzendaritza bat dago, gobernu osoan familiaren gaia zeharkako bihurtzeko ahaleginak egiten dituena, baina kontrol-gaitasunik gabe. |
Danimarka | Gizarte Zibileko eta Familia Gaietako Saila (Gizarte Gaietako Ministerioaren barnean sartua) familiarekin zerikusia duten politika guztiak koordinatzeko zentroa da Danimarkako gobernu osoan. |
Finlandia | Osasuneko eta Gizarte Gaietako Ministerioa familiei laguntza emateko politiken burua da eta gainerako ministerioekin koordinatzen da politikak sailen artekoak izanez gero; gauzak horrela, sektoreen arteko ekintzak eraman daitezke aurrera. |
Frantzia | Familia-arloko ekintzaren burua familia-gaietarako lan taldearen ardura da; horrela bada, familia-gaietan jardueraren bat duten ministerioen ekintza garatzeaz eta koordinatzeaz arduratzen da. Halaber, politikak monitorizatzeko eta horiei jarduketa-marko berria ezartzeko erantzukizuna dauka. |
Herbehereak | Familia-politikak Gazteria eta Familia Programaren bitartez egituratzen dira nagusiki; organo horrek lankidetzan jarduten du ministerio eskudunekin sektoreko ekintzetan. |
Irlanda | Sailek beren politikak erabakitzen dituzten arren, ministerioen arteko akordio partekatuak daude (plangintzen bitartez egituratuak). Aldi berean, Lehen Ministroaren Sailak koordinatzen ditu jarduketa guzti-guztiak. |
Italia | Familia Politiketako Ministerioa familia-arloko politiken burua da eta horiek koordinatzen ditu Osasun, Lan eta Gizarte Politiketako Ministerioarekin lankidetzan, bai eta neurri txikiagoan arlo horretako erantzukizunak dituzten bestelako ministerioekin ere. |
Luxenburgo | Familia eta Aukera Berdintasuneko Ministerioak koordinatzen eta zuzentzen ditu familia-arloko jarduketak; izan ere, horietariko asko beste ministerio batzuetako zeregin nagusien barruan sartzen dira. Orobat, Gobernu Kontseilu bat dago, Lehen Ministroaren lehendakaritzaren pean, bi asterik behin biltzen dena, familia-arloko politikak dinamizatzeko helburuarekin. Arazo teknikorik izan edo sortuz gero, ministerioen arteko lantaldeak osatzen dira. |
Norvegia | Familia-arloko politikak aukera-berdintasunaren aldeko politiken eskutik garatzen dira eta arreta berezia jartzen da haurrei begirako politiketan. Lan eta Gizarteratze Ministerioak bazterkeria-arriskuan dauden familiekin zerikusia duten politikak eramaten ditu aurrera; aitzitik, Hezkuntza eta Ikerketa Ministerioa arduratzen da haurrak artatzeko baliabide eta bitartekoez. |
Portugal | Lan eta Gizarte Segurantza Ministerioak familia-arloko politikak garatzeaz eta koordinatzeaz arduratzen da; politika horien barnean, gizarte-zerbitzuak, enplegua, aukera-berdintasuna, ezgaitasuna eta gizarte-bazterketa sartzen dira. Zenbait estatu-idazkaritzatan banaturik dago eta Estatu Idazkaritzaren menpeko koordinatzaile bat dago. Halaber, Lan eta Enplegurako Batzorde bat dago, Gobernuak, gizarte-eragileek eta enpresa pribatuek osatutakoa; bertan familia-gaiak jorratu eta lantzen dira. |
Erresuma Batua | Familia-politiketan eragina duten zenbait ministerio daude: Lan eta Pentsio Sailak haurren pobrezia-kasuetan eta haurren pentsioetan jarduten du. Negozio eta Enpresa Saila amatasun- eta aitatasun-baimenez arduratzen da. Altxor Sailak egiten ditu zerga-arloko kenkariak. Justizia Ministerioa eskuduna da gazteria-arloko politiketan. Azkenik, Familia, Haur eta Gazte Azpibatzordeak sailen arteko ekintzak koordinatzen ditu, betiere, jarduketa ekonomikoei dagokienez, Altxor Sailarekin beren-beregi koordinatuz. |
Suedia | Integrazio eta Aukera Berdintasuneko Ministerioak zeharkakotasunez jarduten du gainerako ministerioen familia-arloko ekintzetan berdintasunaren ikuspegitik; hala eta guztiz ere, familia-arloaren erantzukizun nagusia Osasun eta Gizarte Gaietako Ministerioak dauka. Orobat, Lehen Ministroaren menpeko koordinazio-bulego bat dago; bulego horretan lau alderdi politiko nagusiak ordezkaturik daude eta bertan sektore eta sailen arteko elementurik garrantzitsuenak koordinatzen dira. |
Espainia | Gizarte-, enplegu-, osasun- eta hezkuntza-politikari buruzko plangintza guztiek familia aintzakotzat hartu behar dute zeharkakotasunez. Gainera, Osasuneko, Gizarte Zerbitzuetako eta Berdintasuneko Ministerioan Familiarentzat eta Haurrentzako Zerbitzu Zuzendaritza Nagusia dago; haren zereginak honakoak dira, besteak beste: – Lehen artapenari, gizarteratzeari, familien eta haurren babesari eta sustapenari eta egoera zailen edo gizarte-gatazkakoen prebentzioari buruzko gizarte-zerbitzuen jarduketa-programak bultzatzea, sustatzea, aztertzea, prestatzea, koordinatzea eta haien jarraipena egitea. – Lehen artapeneko gizarte-zerbitzuen, gizarteratze-zereginaren eta babesaren eta familien eta haurren sustapenaren inguruko azterlanak, estatistikak eta profesionalen prestakuntza. – Pertsona Fisikoen Errentaren gaineko Zergaren gizarte-helburuetarako zerga-ezarpenaren konturako diru-laguntzen deialdia eta kudeaketa eta gizarte-zerbitzuen, familien eta haurren araubide orokorrarena. – Kide anitzeko organoen sustapena eta kudeaketa, familien, haurren, ijitoen eta gizarte-ekintzaren arloan azterketak, eztabaidak eta proposamenak bideratzeko. |
EAE | Eusko Jaurlaritzak osasun eta hezkuntzari buruzko eskumenak ditu. Hezkuntza bermatzen du derrigorrezko etapan (6-16 urte) eta Haur Hezkuntzaren bigarren zikloaren estaldurak (3-6 urte) kopuru garrantzitsuak ditu. Era berean, 0tik 2 urtera bitarteko eskaintza, nagusiki, Haurreskolak partzuergoaren bitartez gauzatzen da; haren finantzazioa zati berdinean ordaintzen dute Hezkuntza Sailak, udalek eta familiek. Enplegu eta Gizarte Politiketako Sailean Familia eta Komunitate Politikarako Zuzendaritza dago; zuzendaritza horrek erantzukizunak ditu familiei laguntzeko politikaren diseinuan, bai eta haren barnean sartutako neurri batzuen kudeaketan ere, hala nola seme-alabengatiko diru-laguntzak, lana eta familia bateratzeko laguntzak, sentsibilizazio-ekintzak, haurrak hazteko laguntza (gurasotasun positiboa) eta abar. Halaber, familiaren ikuspegia txertatzearen eta haren zeharkakotasunaren alde egitea dagokio gainerako politika sektorialetan. Enpleguaren eremuari dagokionez, Lanbide, enpleguaren aldeko politika aktiboen erakunde autonomoa gisa, sarrerak bermatzeko prestazio ekonomikoak kudeatzen ditu, betiere euskal familiei gutxieneko errenta batzuk ziurtatuz. Emakunde aukera-berdintasunaren aldeko politikez arduratzen den erakunde autonomoa da; gainera, ikuspegi hori zeharkakotasunez jorratzen da Eusko Jaurlaritzaren sail guztietan. Mendekotasunaren inguruko eskumenak Eusko Jaurlaritzaren (gizarte-zerbitzuei buruzko 12/2008 Legearekin bat etorriz), foru-aldundien eta udalen artean banaturik daude; gauzak horrela, foru- eta toki-erakundeak dira (salbuespenak salbuespen) gizarte-zerbitzuak kudeatzeko erantzukizuna dutenak. Foru-aldundiek eskumen zehatzak dituzte ogasun arloan (besteak beste tributuak biltzea), eta zeregin horretan zerga-kenkarien esparrua nabarmendu beharra dago. |
Iturria: azterlan honetarako beren-beregi prestatua Council of Europeko erreferentzia oinarri hartuz (2013).
(2. taula) . Amatasun-baimena, herrialdeen arabera
Herrialdea | Asteak | Baldintzak |
Alemania | 52-60 | Soldataren %65eraino, gehienez ere hilean 1.800 euro irabaziz; hala eta guztiz ere, 300 euro gehiago haz daiteke seme edo alaba bakoitzeko, erditze anizkoitzetan. |
Austria | 16 | 16 aste horietatik 8 erditu baino lehenago izaten dira eta gainerako 8ak erditu ondoren. Soldataren %100 ordaintzen da. Erditze anizkoitzei dagokienez, 12 aste gehiago eman daitezke. Data horretatik aurrera, eszedentzia bat hartzeko aukera jasotzen da hiru urtez; aukera horren diru-muga 436 eurokoa da hilean. |
Belgika | 15 | Lehendabiziko hilabetea soldataren %82rekin ordaintzen da; gainerako epealdian soldataren %75 ordaintzen da. Bajatik aurrera, 95 eurotik 532 eurora bitartean kobra daitezke hilean, baldin eta lanaldia murriztea aukeratzen bada edo urtebetera arteko eszedentzia bat eskatzen bada jaioberria zaintzeko helburuarekin. |
Danimarka | 52 | Zenbait baldintza betez, soldataren %100 kobra daiteke. |
Finlandia | 18 | Soldataren kopurua %70etik %90era bitartekoa da, aldez aurretiko sarreren bolumenaren eta aukeratutako baja-epearen arabera. Aldi berean, langabe dauden edota errenta txikiak dituzten pertsonentzako estaldura dago; halakoetan, gehienez ere 553 euro kobra daitezke hilean. Bajaren ondoren, hilean 316tik 484 eurora bitarteko prestazio bat dago jaioberria etxean zaintzeko, betiere diru-sarreren mailaren eta familiaren etxeko tamainaren arabera. |
Frantzia | 16-34 | Soldataren %100. Erditzea erraza izan bada, 16 asteko baimena ematen da; erditze anizkoitzen kasuan, 34 astera arte luza daiteke. Bajatik aurrera, amak 513 euroraino jaso dezake aurreneko hiru urteetan, baldin eta jaioberria zaintzeko eszedentzia bat aukeratzen badu. |
Herbehereak | 16 | Soldataren %100 ordaintzen da; gehienezko muga 177 euro dira egunean. Horren ondoren, amak 26 aste hartzeko aukera dauka eta aitak beste horrenbeste; hala eta guztiz ere, halakoetan, konpentsazio ekonomikoa ez da finkoa eta lan-hitzarmenen araberakoa da. Hartara, hitzarmen batzuek ez dute inolako ordainketarik jasotzen. |
Irlanda | 26-42 | Soldataren %80 lehendabiziko 26 asteetan; baimena beste 16 astez luza daiteke, baina halakoetan ordainketa ekonomikorik gabe. |
Italia | 20 | Soldataren %80 lehendabiziko 20 asteetan. Bajatik aurrera, beste 6 hilabetez luzatzeko aukera dago soldataren %30arekin eta, horren ondoren, beste 4 hilabetez, baina inolako prestazio ekonomikorik gabe. |
Luxenburgo | 16 | 16 aste horietatik 8 erditu baino lehenago izaten dira eta gainerako 8ak erditu ondoren. Soldataren %100 ordaintzen da. Erditze anizkoitzetan 4 hilabetera arte luza daiteke. 16 asteen ondoren, gehienez ere 1.778 euro jaso daitezke 6 hilabetez (jaioberria zaintzeko epe horretan eszedentzia bat hartuz gero) edo 485 euro hilean (lanaldia murriztea aukeratzen bada). |
Norvegia | 47-57 | 47 asteko baja aukeratzen bada, soldataren %100 jasotzen da; aitzitik, 57 aste aukeratzen badira, soldata murrizten da. Baldintza guztiak betez gero, urteko gehieneko diru-kopurua 61.034 eurokoa da. Langabe egonez gero, urtean 4.528 euroko estaldura ekonomikoa dago. Gaur egun, herrialdean eztabaidatzen ari dira ea kopuru hori handitu behar den ala ez. |
Portugal | 17-22 | 17 asteko baimena aukeratuz gero, soldataren %100 kobratzen da. Aitzitik, 22 asteko aukera hautatuz gero, diru-kopuru hori soldataren %80ra jaisten da. |
Erresuma Batua | 52 | Prestazioaren zenbatekoa enpleguaren antzinatasunaren eta diru-sarreren mailaren araberakoa da. Oro har, gehienez ere soldataren %90 jasotzen da aurreneko 39 asteetan (hala eta guztiz ere, seigarren astetik aurrera hilean gehieneko kopurua 628 euroko da). |
Suedia | 34,5 | Soldataren %80 jasotzen da lehendabiziko 195 egunetan eta epearen gainerako zatian 20 euroko tarifa finkoa egunean. Baimenaren epearen zati bat ezkontideari eskualdatzeko aukera dago. Erditu aurretik eta arriskurik egonez gero, gehienez ere 50 eguneko epean soldataren %80 jasotzen da. |
Espainia | 16 | Soldataren %100. Lanaldia murrizteko aukera konpentsazio ekonomikorik gabe, sei urtera arteko epean. |
EAE | 16 | Estatu mailako arautegia betetzen da; nolanahi ere den, bajatik aurrera diru-laguntza batzuk daude eszedentzia edo lanaldiaren murrizketa konpentsatzeko helburuarekin. |
Iturria:
azterlan honetarako beren-beregi prestatua honako informazioetan oinarri hartuz: Europar Batasuna (2013), Council of Europe (2013), Norvegiako Haur, Familia eta Gizarteratze Ministerioa (2012) eta Haroko Galdeketa, Sweden National Organisation for Families (2013).
(3. taula) . Aitatasun-baimena, herrialdeen arabera
Herrialdea | Existentzia | Baldintzak |
Alemania | Daturik ez | Amatasun-baja partekatzeko aukera. |
Austria | Daturik ez | Amatasun-baja partekatzeko aukera. |
Belgika | Bai | 10 egun, horietariko 7 soldataren %82rekin ordaintzen dira. |
Danimarka | Bai | 14 egun, soldataren %100arekin. |
Finlandia | Bai | Bajako 6 aste gehiago daude, baja hori aita edo amarekin partekatuz gero. Halaber, erditzea izan ondoren, 42 eguneko gehieneko epe osagarria ezartzen da aitarentzat. |
Frantzia | Bai | 11 egun soldataren %100arekin + 3 egun familia-osagarriarekin. |
Herbehereak | Bai | 2 egun. |
Irlanda | Daturik ez | Amatasun-baja partekatzeko aukera. |
Italia | Daturik ez | Amatasun-baja partekatzeko aukera. |
Luxenburgo | Daturik ez | |
Norvegia | Bai | 12 aste (derrigorrezkoak, amak ezin erabil ditzakeenak) soldataren %100arekin. |
Portugal | Bai | 10 egun, soldataren %100arekin. |
Erresuma Batua | Bai | 14 egun soldataren %90arekin; aldi berean, 13 aste gehiago hartzeko aukera dago, baina ordainketarik gabe. |
Suedia | Bai | 34,5 aste. Soldataren %80 jasotzen da lehendabiziko 195 egunetan eta epearen gainerako zatian 20 euroko tarifa finkoa egunean. Baimenaren epearen zati bat ezkontideari eskualdatzeko aukera dago. |
Espainia | Bai | 13 egun, soldataren %100arekin. |
Iturria:
azterlan honetarako beren-beregi prestatua honako informazioetan oinarri hartuz: Europar Batasuna (2013), Council of Europe (2013), Norvegiako Haur, Familia eta Gizarteratze Ministerioa (2012) eta Haroko Galdeketa, Sweden National Organisation for Families (2013).
(4. taula) . Haurrekin zerikusia duten familia-transferentzia jarraituak
Herrialdea | Zenbatekoa | Baldintzak |
Sistema unibertsalak | ||
---|---|---|
Alemania | 164-215 € | 18 urte bete arte (25 urte bete arte, ikasten egonez gero). Ez dago mugarik ezgaitasunik egonez gero. Diru-kopurua seme-alaben kopuruaren eta adinaren arabera handitzen da. Ezkontideetariko batek lan egiteari uzten badio, semea edo alaba zaintzeko, batez besteko soldataren %67 jasotzeko eskubidea dauka 14 astez (edo 300 euro, aldez aurretik ordaindupeko soldatarik izan ezean). |
Austria | 105-152 € | 18 urte bete arte (26 urte bete arte, ikasten egonez gero). Semearen edo alabaren adinaren arabera handituz doa, bai eta seme edo alaba bakoitza gehiagorekin ere (97,8 € unitate bakoitza). Hilean 550 euroko osagarria ezgaitasuna duten haurrei zuzenduta, 55.000 eurotik beherako irabaziak dituzten etxeetan. Irailean aparteko ordainketa bat dago; beraz, 13 hileko ordaintzen dira. |
Belgika | 88-244 € | 18 urte bete arte (25 urte bete arte, ikasten egonez gero). Guraso bakarreko familiek 21etik 46 eurora bitarteko osagarri bat dute hilean. Halaber, tratamendu bereziak daude langabezian dauden familientzat edo pentsiodunentzat. |
Danimarka | 110-269 € | 18 urte bete arte. Semea edo alaba zenbat eta gazteagoa izan, orduan eta zenbateko handiagoa da. 82 euroko osagarri bat dago 7 urtetik beherako haurrentzat (gehienez ere 215 euro hilean). |
Finlandia | 100-182 € | 18 urte bete arte. Zenbatekoa seme-alaben kopuruaren heinean handitzen da (100 € lehenengoarentzat, 182 bosgarrenarentzat eta hurrengoentzat). Kide bakarreko familientzako osagarri bat dago: 47 euro hilean seme edo alaba bakoitzeko. |
Frantzia | 124-259 € | Bakar-bakarrik ordaintzen da familiak gutxienez 2 haur izanez gero. 20 urte bete arte. 512 euroraino irits daiteke aurreneko hiru urteetan, gurasoetariko batek lan egiteari uzten baldin badio semea edo alaba zaintzeko. Gehienez 161 € gehitu ahal zaizkio, familia errenta txikikoa izanez gero. 124tik 1.018 eurora arteko osagarria, ezgaitasuna duten seme-alabadun familientzat. |
Herbehereak | 193-276 € | 17 urte bete arte. Seme edo alabaren adinak aurrera egin ahala haziz doa, betiere seme-alaben kopuruaren arabera. |
Irlanda | 166-203 € | 16 urte bete arte (18 urtera arte, ikasten egon edo ezgaitasunen bat izanez gero). Urtean 1.100 euroko gehikuntza 6 urte bete arte. |
Luxenburgo | 185-685 € | 18 urte bete arte (27 urte bete arte, ikasten egonez gero). Oro har, laguntzak 185 eurotik 362 eurorainokoak dira (seme-alaben kopuruaren heinean eta adinaren arabera haziz doaz). Gainera, 6 urtetik beherako seme-alabentzat 16 euroko osagarri bat dago eta 12 urtetik beherakoentzat 48 eurokoa. Semeak edo alabak ezgaitasunen bat izanez gero, gehikuntza 185 eurokoa da hilean. Aldi berean, eskolatze-gastuak zati batez konpentsatzeko laguntza bat dago 113tik 323 eurora bitartekoa, hilean (betiere 6 urtetik aurrera). |
Norvegia | 118-157 € | 18 urte bete arte. Herrialdearen eremuaren arabera aldatzen da (iparraldeko landa-eremuetan 39 euroko osagarri bat dago oinarrizko 118 euroren gainean). |
Erresuma Batua | 64-100 € (gutxi gorabehera) | 16 urte bete arte (20 urte bete arte, ikasten jarraituz gero). Zenbatekoa aldatzen da seme-alaben adinaren eta kopuruaren arabera. |
Suedia | 116-165 € | 16 urte bete arte (18 urte bete arte, semeak edo alabak eskolaturik jarraituz gero). Zenbatekoa seme-alaben kopuruaren arabera haziz doa eta 1.000 eurora arteko osagarri bat dago haurrak ezgaitasunik izanez gero. Zergak ordaintzetik salbuetsita dago. |
Sistema ez-unibertsalak | ||
Italia | 10-258 € | Familia-etxeko errentaren eta pertsona-kopuruaren arabera. |
Portugal | 0-407 € | Bakar-bakarrik errenta txikikoentzat. Bost ordainketa-mota ezartzen dira (laguntzarik faltatik gizarte-bazterketa larriko egoeretara egokitutakoak). Gehikuntza daude guraso bakarreko familientzat, ezgaientzat edota familia ugarientzat. |
Espainia | 0-84 € | 11.300 eurotik beherako familientzako laguntza ekonomikoak (18.000 euro familia ugariei dagokienez); laguntzak Gizarte Segurantzak ematen ditu. Ezgaitasunagatiko osagarriak ezartzen dira. Arreta berezia jartzen da 0tik 6 urtera bitarteko adin-tartean. Autonomia-erkidegoek DSBE sistemak ezartzen dituzte; sistemon zenbatekoak eta baldintzak aldatzen dira erkidego batean edo bestean. |
EAE | 33-375 € | Urtean 400etik 1.100 eurora bitartean, ardurapeko seme edo alaba bakoitzeko. Gainera, semea edo alaba (edo menpeko pertsona) zaintzeko asmoz, lanaldia murrizten bada, urtean 2.046tik 3.500 eurora arteko laguntzak daude. Eszedentziei semeak edo alabak 6 urte bete arte euts dakieke; halaber, lanaldi-murrizketak erabil daitezke semeak edo alabak 14 urte bete arte. Gainera, inpaktu handiko neurrien barruan eta seme-alabak dituzten familientzako neurri zehatzak ez badira (baina bai handitzen dira seme-alaben kopuruaren arabera), nabarmendu beharra dago diru-sarrera murritzeko bizikidetza-unitateen kasuan diru-sarrerak bermatzeko sistemak 616tik 875 eurora bitartean ematen dituela etxebizitza bakoitzeko (kide-kopuruaren arabera); halaber, etxebizitzagatiko osagarriak ezartzen dira (250 € hilean). |
Iturria:
azterlan honetarako beren-beregi prestatua honako informazioetan oinarri hartuz: Europar Batasuna (2013), Council of Europe (2013), Norvegiako Haur, Familia eta Gizarteratze Ministerioa (2012) eta Euskadi.net (2013).
(5. taula) . Haurrekin zerikusia duten familia-transferentzia zehatzak
Herrialdea | Zenbatekoa | Baldintzak |
Belgika | 1.086-1.903 € | Jaiotza edo adopzioagatik. Bigarren seme edo alaba bakoitzagatik (erditze edo adopzio anizkoitzak) 817 euro gehiago gehitzen dira. |
Danimarka | 5.634,00 € | 5.634 euroko laguntza zehatza, nazioarteko adopzioa dela eta. |
Finlandia | 1.900-4.500 € | Laguntza zehatza, nazioarteko adopzioa dela eta. Zenbatekoa aldatzen da haurraren jaioterriaren arabera. |
Frantzia | 855-1.719 € | 855,25 euro ordaintzen dira jaiotzako. Haur bat adoptatuz gero, zenbateko hori 1.719 eurokoa da. |
Irlanda | 635,00 € | 635 euro jaiotzean, laugarren eta hamaikagarren urtebetetzeetan, erditze anizkoitza izanez gero. |
Luxenburgo | 1.741,00 € | Laguntza zehatza (hiru epetan ordaintzen dena) jaiotza bakoitzeko. Lan egiten ez duten amek prestazio ekonomiko osagarriak jasotzeko eskubidea dute; prestaziook aitatasunaren baimenaren antzekoak dira. |
Norvegia | 4.092,00 € | 4.092 euroko laguntza zehatza, jaiotako edo adoptatutako haur bakoitzeko. |
Erresuma Batua | 625 € (gutxi gorabehera) | 625 euro inguru seme edo alaba jaioberri bakoitzeko. Gainera, 325 euro inguruko txeke bat sartzen da haurraren kontu batean; kontu hori bakar-bakarrik erabili ahal izango da 18 urte betetzen dituenean. |
Espainia | 2.581-7.743 € | Erditzeagatiko edo nazioarteko adopzioagatiko laguntza zehatzak; laguntzok 2.581 eurokoak dira 2 seme-alabentzat eta 7.743 eurokoak 4rentzat edo gehiagorentzat. Ezgaitasunik egonez gero, zenbatekoak bikoiztu egiten dira. |
EAE | 2.000-3.500 € | Adopzioei, erditze anizkoitzei eta nazioarteko adopzioei dagokienez, 2.000 € lehenengo seme edo alabarengatik eta 1.500 € gehiago ondokoengatik bider errenta estandarizatuaren koefizienteaz (azken zenbatekoa zehazteko, familiaren diru-sarreren heinean). |
Iturria:
azterlan honetarako beren-beregi prestatua honako informazioetan oinarri hartuz: Europar Batasuna (2013), Council of Europe (2013), Norvegiako Haur, Familia eta Gizarteratze Ministerioa (2012) eta Euskadi.net (2013).
(6. taula) . Zerga-kenkariak familia-egituraren gastuak direla eta
Herrialdea | Oinarrizkoa | Gehigarria | |||
Ezkontideagatik edo antzeko erlazioagatik | Ondorengoengatik | Ondorengoengatik | Guraso bakarra izateagatik | Ezgaitasun edo mendekotasunagatik | |
Alemania | Baterako aitorpena eginez gero, oinarrizko kenkariak bikoizten dira, gehienez ere 14.412 euroraino urtean. Guraso bakarreko familiei dagokienez (gutxienez seme edo alaba bat izan behar dute), 3.108 euroko zerga-kenkari bat ezartzen da. | Urtean 18 urtetik beherakoentzako 1.848 eurotik (lehen seme edo alaba) 2.148 eurora artekoak (hurrengoak); kopuru horiek 27 urtera arte luzatzen dira, ikasten badu edo langabezian badago. Zergak batera ordainduz gero, zenbatekoak bikoizten dira. | Urtean 774 euro (baterako zerga-ordainketa egonez gero, 1.574 euro), 16 urtetik beherako adin txikikoen edo minusbaliatuen kasuan. | Guraso bakarreko familientzako kenkaria semeak edo alabak 16 urte bete arte; kopurua 2.050 eurokoa izango da lehenengoagatik eta 1.030 eurokoa hurrengo bakoitzarengatik. | Ezgaitasunen bat duten seniderik ardurapean izanez gero, kenkaria dago; haren zenbatekoa 307tik 1.412 eurora bitartekoa izango da hilean, minusbaliotasunaren arabera. |
Austria | Aitorpena egiten duen ezkontideak urtean 6.000 euro baino gutxiago ingresatzen baditu (seme-alabak dituen familia batean), hilean 364 euroko zerga-kreditu bat dago. | 50 euroko zerga-kreditua hilean, zuzeneko laguntzekin bateragarria dena. | Seme edo alaba bakoitzeko, hilean 130 euroko zerga-kredituko gehikuntza bat dago, 220 eurorainokoa, hirugarren eta ondorengoengatik. Zerga-kenkari negatiboaren formula sarrera txikien kasuan ezartzen da. | ||
Belgika | Aitorpena elkarrekin eginez gero, banakako oinarrizko kenkariak batu daitezke, 4.140 euroraino. Ezkontideak ezgaitasunen bat badu, 1.200 euroraino. | 1.160 euro urtea lehenengo seme edo alabagatik; kopuru hori arian-arian haziz doa 10.860 euroraino laugarrenagatik (eta 4.150 hurrengoengatik), baldin eta diru-sarrerarik ez badago edo oso murritzak badira. Seme edo alabaren batek ezgaitasunik izanez gero, bikoitza zenbatzen da. | 430 euro hiru urtetik beherako seme edo alaba adin txikiko bakoitzeko, baldin eta aldez aurretik kenkaririk jaso ez bada haur-zainketagatik (etxe barruan edo kanpoan). | Seme-alabarik kargupean izanez, alarguntzarik badago edo aita edo ama ezkongabea bada, 1.200 euroko kenkariak ezartzen dira. | Urtean gehienez 1.200 euro, kargupeko menpeko pertsonagatiko kenkaria gisa (baldin eta diru-sarrerak gehienez 2.490 eurokoak badira). |
Danimarka | Ezkontideen artean transferi daitekeen 3.492 euroko zerga-kreditua urtean; hala ere, ordainketa-sistema banakakoari dagokio. Pertsona bakoitzak 231tik 1.643 eurorainoko zerga-kreditua bermaturik dauka; zerga-ordainketaren kopurua aldatzen da diru-sarreren mailaren heinean. | Ez. | Ez. | Ez. | Ez. |
Finlandia | Ez. Banakako zerga-sistema. | Ez. | Ez. | Ez. | Ez. |
Frantzia | Bikotekako kenkaria, banakakoen batuketa baino txikiagoa (Quotient sistema, ezkontideak zergak %50ean ordaintzea eragiten duena). PACak (izatezko bikoteen baliokideak) senar-emaztetzat jotzen dira zerga-tratamenduari begira. | Zerga-ordainketa beheranzkoa da ardurapeko seme-alaben arabera. | 4.338 euro kargupeko seme edo alaba bakoitzeko, 21 urte bete arte edo 25 bete arte, ikasten badihardu. | Ez. | Zergadunarekin bizi den 75 urtetik gorako pertsona bakoitzeko, 3.000 euroko kenkaria urtean. |
Herbehereak | Ezkontideen arteko zerga-kreditua, urtean 3.868 eurokoa. | Urtean 1.459 euroko zerga-kenkaria seme-alabak direla eta (horien kopurua alde batera utzita). | 12 urtetik beherakoengatiko kenkariak, errentaren arabera aldakorrak direnak. 11tik 742 eurora bitartekoak dira (baldin eta diru-sarrerek urtean 4.562 euroak gainditzen badituzte). Gastua ere ken daiteke zenbait ikasketa-motatan. | 7.035 euro 27 urtetiko beherakoa den ardurapeko seme edo alaba bakoitzeko guraso bakarreko familietan. Gehigarri gisa, errenta osoaren %12ko kenkaria (gehienez ere 3.402 euro), 12 urtetik beherako ardurapeko seme-alabentzat, bakar-bakarrik guraso bakarreko familietan. | Ez. |
Irlanda | Urtean 3.660 euroko zerga-kreditua bikote bakoitzeko. Gainera, bikotearen kideetariko bat 65 urtetik gorakoa izanez gero, 1.016 euroan gehitzen da. | Urtean 900 euroko zerga-kreditua adin txikikoak edo menpekoak diren seme-alaben ardura hartzen duen ezkontideetariko batentzat (baldin eta haren diru-sarrerak 7.000 eurotik beherakoak badira). | Ez. | Ez. | Hilean 85etik 159 eurora bitarteko zerga-kenkaria ezgaitasunen bat duen ardurapeko pertsonagatik edo ezkontideagatik. |
Italia | Ezkontideetariko bat bestearen ardurapean dagoenean (2.480 euroak gainditu gabe), urtean 434tik 546 eurora bitarteko kenkari bat egiten da, etxeko errentaren heinean. | 266 eurotik 2.100era seme edo alaba bakoitzeko (horien kopuruaren eta familiaren diru-sarreren arabera), baldin eta diru-sarrerarik ez badago edo oso murritzak badira (gehienez ere 2.480 euro). | 3 urtetik beherako seme-alaben kasuan, 123 euro urtean. Nazioarteko adopzioaren kasuan, gastu guztien %50erainoko diru-laguntzak daude. Era berean, ikasketetako gastuen %19 ere ken daiteke. | Guraso bakarreko familietan, kenkariak 266tik 575 eurora bitartekoak izan daitezke seme edo alaba bakoitzeko; kopurua aldagarria da familiaren errentaren arabera (ez da unibertsala). | Menpeko pertsonagatiko kenkaria, 133tik 142ra bitartekoa (etxeko diru-sarreren arabera), baldin eta menpeko pertsonaren diru-sarrerek 2.840 euro gainditzen ez badituzte. |
Norvegia | Oro har, zerga sistema banakakoa da; hala ere, ezkontidetariko batek lan egiten ez badu, baterako kenkari bat ezarrita dago, urtean 6.582 eurokoa. | Urtean 3.198 euroko zerga-kenkaria lehenengo seme edo alabagatik, eta 639 eurokoa hurrengoengatik 12 urte bete arte. Aparteko zirkunstantziarik egonez gero (esate baterako ezgaitasunik) mugagabe zabaltzen da. | Ez. | Oinarrizko kenkaria guraso bakarreko kasuetan handitzen da, seme edo alaba bakoitzeko bikoiztuz (452 euroraino). | Hilean 618 eurorainoko kenkariak ezkontidea edo seme-alabak ez diren ardurapeko pertsonentzat. |
Portugal | Urtean baterako kenkaria, 279 eurokoa. | Urtean 100etik 107 eurora bitartean, seme edo alaba bakoitzeko, kopuruaren arabera. Hezkuntza-gastuetan %30erainoko zerga kenkaria. | Urtean gehienez ere 170 euro menpeko seme edo alaba bakoitzeko; kopuru hori 341 eurora handitzen da 3 urtetik beherako adin txikikoen kasuan. | Urtean 340 euroko zerga-kenkaria guraso bakarreko familien kasuan. | Urtean 151tik 234 eurora bitartean zergadunarekin bizi diren aurrekoentzat, haien pentsioak ezarritako gutxiena gainditzen ez badu. Menpeko pertsonen osasunari lotutako gastuen %30. |
Erresuma Batua | Baterako zerga-ordainketaren kenkaria errenta-mailaren arabera eta bakar-bakarrik 30 ordu astean lan egiten duten bikoteentzat. Zenbatekoa aldakorra da errentaren arabera, 1.050etik 4.560 eurora bitartean, gutxi gorabehera. | 700 euro inguruko zerga-kreditua seme edo alabengatik (kopurua alde batera utzita) eta beste 2.300 euro 16 urtetik beherako seme edo alaba bakoitzeko edo 19 urte bete arte, ikasten badihardu. Gainera, seme edo alaba bakoitzaren lehenengo urtebetean beste 700 euro ezartzen dira. | 3 urtetik beherako seme edo alabak dituzten familientzako 680 euroko zerga-kreditua urtean. | Astean 16 ordu baino gutxiago lan egiten duten guraso bakarreko familientzako zerga-kreditua, urtean 1.800 eurokoa. | Ondorengo minusbaliatua dituzten familientzako zerga-kreditua, urtean 2.700 eurokoa, eta 1.200 euro gehiago ezintasuna larria izanez gero. |
Suedia | Ez. Banakako zerga-sistema. | Ez. | Ez. | Ez. | Ez. |
Espainia | Zergadunaren 5.050 euroko gutxienekoa (gutxieneko pertsonal eta familiarra), likidazio-oinarria murrizten duena. Ohiko etxebizitzan inbertitzeagatiko kenkaria, gehienez 1.352 euro zergadun bakoitzeko. | Urtean 1.800etik (lehenengo seme edo alabagatik) 4.100 eurora bitarteko kenkaria (laugarrenagatik eta hurrengoengatik), baldin eta diru-sarrerak urtean 1.800 eurotik beherakoak badira. | Urtean gehienez ere 1.200 euroko zerga-kenkaria seme edo alaba bakoitzaren bizitzaren lehendabiziko 3 urteetan. | Likidazio-oinarriaren 2.300etik 7.038 eurora bitarteko murrizketa, eskatzaileak, ondorengo batek edo aurreko batek ezgaitasunen bat dutenean (ezgaitasun-mailaren arabera). 65 urtetik gora dituen edo %33tik gorako ezgaitasuna duen ardurapeko pertsona bakoitzeko, 918tik 1.122 eurora bitarteko murrizketa, baldin eta pertsona horren sarrerak 1.800 eurotik gorakoak ez badira urtean. | |
EAE | 1.375 euroko kenkari orokorra. Eskatzailea 65 urtetik gorakoa bada, 330 euroko osagarria, eta 75 urtetik gorakoa bada, 605 eurokoa. Etxebizitzagatiko kenkaria (erosketa edo alokairua), 2.760 eurorainokoa, etxe bakoitzeko. | Urtean 579 eurotik (lehengo seme edo alaba) 1.869 eurora arteko zerga-kenkaria (bosgarrena eta hurrengoak). | 6 urtetik beherako ondorengoentzako 331 euroko zerga-kenkari osagarria, eta 6 urtetik 16 urtera bitartekoa bada, 50 euroko osagarri gehigarria (Araba eta Bizkaia). Elikagaietarako pentsioei begira, %15 kendu ahal izango da, seme-alaben kopuruaren araberako gehieneko kopuruekin. |
Iturria:
azterlan honetarako beren-beregi prestatua honako informazioetan oinarri hartuz: Europar Batasuna (2013), Council of Europe (2013), SIIS(2004), Espainiako Zerga Agentzia (2013), Arabako Foru Aldundia (2013), Bizkaiko Foru Aldundia (2013) eta Gipuzkoako Foru Aldundia (2013).
(7. taula) . Zerga-kenkariak familia-zainketaren ondoriozko gastuak direla eta
Ondorengoak | Menpekoak (aurrekoak, ondorengoak eta lehen mailako senideak) |
|||
Etxebizitzatik kanpo (laguntza espezializatuaren kontratazioa) | Etxebizitzan (etxeko laguntzaren kontratazioa) | Menpeko pertsonak etxebizitzatik kanpo zaintzeko gastuak | Menpeko pertsonak etxebizitzan zaintzeko gastuak (etxeko laguntza) | |
Alemania | Seme-alabak zaintzeko kostuaren 2/3ko kenkaria (gehienez ere 4.000 euroraino). | Seme-alabak zaintzeko kostuaren 2/3ko kenkaria (gehienez ere 4.000 euroraino). | Zerga-kenkarien bitartezko estaldura partziala, edadeko pertsonentzako egoitza batek sorrarazten dituen gastuei aurre egin ahal izateko. | Zerga-kenkarien bitartezko estaldura partziala, menpeko edo edadeko pertsonak edo gaixoak artatzeko etxeko laguntzaren kontratazioak sorrarazten dituen gastuei aurre egin ahal izateko. |
Austria | Menpeko pertsonak zaintzeak dakartzan gastuek kenkariak dituzte errentaren aitorpenean. | Menpeko pertsonak zaintzeak dakartzan gastuek kenkariak dituzte errentaren aitorpenean. | ||
Belgika | Egunean 11,2 euroko kenkaria etxetik kanpoko artapena dela-eta, 3 urtetik beherako seme edo alaba bakoitzeko. | Urtean 6.100 euroko gehieneko kenkaria, Gizarte Segurantzan alta hartutako pertsona baten kontratazioaren gastuen %50eraino konpentsatzea ahalbidetzen dutenak, seme edo alaba bakoitzak 12 urte bete arte. | Ez. | Urtean 6.100 euroko gehieneko kenkaria, Gizarte Segurantzan alta hartutako pertsona baten kontratazioaren gastuen %50eraino konpentsatzea ahalbidetzen dutenak. |
Danimarka | Ez. | Ez. | Ez. | |
Finlandia | Ez. | Ez. | Ez. | |
Frantzia | 7 urtetik beherako seme-alabentzat eta guraso bakarreko familietan edo bi ezkontideek lan egiten dutenean, zaintzaren kostuaren %50 ordaintzen da, urtean gehienez ere 6.000 euro. Gehieneko kopuru hori 7.500 eurora irits daiteke ezgaitasunen, familia ugarien eta abarren kasuan. | Gehienez ere urtean 6.000 euroko kenkaria (7.500 euroraino etxean ezgaitasunen bat duen pertsona bizi bada), Gizarte Segurantzan alta hartutako pertsona baten kontratazioaren gastuen %50eraino konpentsatzea ahalbidetzen dutenak. | Ez. | Urtean 13.800 euroko gehieneko kenkaria, Gizarte Segurantzan alta hartutako pertsona baten kontratazioaren gastuen %50eraino konpentsatzea ahalbidetzen dutenak. |
Herbehereak | Ez. | Ez. | Gastu medikoen kostuaren zati baten zerga-kenkaria. | Gastu medikoen kostuaren zati baten zerga-kenkaria. |
Irlanda | Urtean 900 euroko zerga-kreditua adin txikikoak edo menpekoak diren seme-alaben ardura hartzen duen ezkontideetariko batentzat (baldin eta haren diru-sarrerak 7.000 eurotik beherakoak badira). | Ez. | Urtean gehienez ere 1.800 euroko zerga-kenkaria, edadeko pertsona batentzako egoitzak sorrarazten dituen gastuei aurre egin ahal izateko. | Ez. |
Italia | Ez. | Ez. | Ezgaitasunen bat duten pertsonen gastu medikoen %19. | Ezgaitasunen bat duten pertsonen gastu medikoen %19. |
Norvegia | 12 urtetik beherako seme-alabak dituzten familientzat, urtean 3.100 eurotik 3.800 eurora bitarteko kenkari bat (betiere seme-alaben kopuruaren arabera). | Ez. | Ez. | Ez. |
Portugal | Ez. | Ez. | Menpeko pertsona nagusiak zahar-etxe edo egoitzetan zaintzeko gastu guztien %25eraiEz. | Ez. |
Erresuma Batua | Gutxien-gutxienik 16 ordu astean lan egiten duten bikoteen haurren zaintzaren kostua konpentsatzeko zerga-kredituak, haren barnean lanpostuko haurtzaindegien kostua sartuz; zenbatekoak urtean 2.700 eurotik (enpresetako haurtzaindegiak) 11.000 eurora bitartekoak dira, gutxi gorabehera. | Gutxien-gutxienik 16 ordu astean lan egiten duten bikoteen haurren zaintzaren kostua konpentsatzeko zerga-kredituak, haren barnean lanpostuko haurtzaindegien kostua sartuz; zenbatekoak urtean 7.000 eurotik (enpresetako haurtzaindegiak) 11.000 eurora bitartekoak dira, gutxi gorabehera. | Ez. | Ez. |
Suedia | Ez. | Ez. | Ez. | Ez. |
Espainia | Menpeko pertsona bat zaintzeko gastuengatik likidazio-oinarriaren 2.316 eurorainoko murrizketa (bai eskatzailearen bai haren ondorengo nahiz aurrekoena). | Menpeko pertsona bat zaintzeko gastuengatik likidazio-oinarriaren 2.316 eurorainoko murrizketa (bai eskatzailearen bai haren ondorengo nahiz aurrekoena). | ||
EAE | Haurrak eta gazteak errehabilitazio- eta prestakuntza-jardueren zerga kenkaria; bularreko umeentzako laguntza eta 6 urtetik beherakoentzako umeak artatzeko eta laguntza ematekoa ere; haur eta gazteentzako ikastaroak, kanpalekuak edo bidaiak eta antzekoak, 25 urtetik beherako pertsonei zuzenduak elikadura-zerbitzuetan, alojamenduan edo garraioan, zuzenbide publikoko erakundeek menpeko pertsonei eskaintzen dizkietenak. | Zuzenbide publikoko edo gizarte-izaerako establezimendu pribatuek ematen dituzten gizarte-laguntzako zerbitzuen prestazioa (edadeko pertsonak, partekatu gabeko familia-zamak, ekintza komunitarioa eta familia-ekintza). Aurrekoen osagarriak diren elikadura-, alojamendu- edo garraio-zerbitzuen zerga-kenkaria, aipatutako establezimenduek edo erakundeek eskainiak, euren baliabideak edo beste batenak erabiliz. |
Iturria:
azterlan honetarako beren-beregi prestatua honako informazioetan oinarri hartuz: Europar Batasuna (2013), Council of Europe (2013), SIIS (2004), Espainiako Zerga Agentzia (2013), Arabako Foru Aldundia (2013), Bizkaiko Foru Aldundia (2013) eta Gipuzkoako Foru Aldundia (2013).
(8. taula) . Haurrak zaintzeko sistemak, herrialdeka
Alemania | Estatuaren inbertsioa handia den arren, Alemaniako zenbait eremutan plazen ratioa txikia da eta nekeza izaten da haur-eskoletan plazak aurkitzea (gainera, tarifak zenbaitetan oso altuak izaten dira). |
Austria | Estatu federala denez gero, eremuen araberako alde eta desberdintasunak daude. Hala ere, oro har antzeko egitura bati eusten zaio, hiru urtera arteko haurrak zaintzeaz arduratzen diren créche-ekin eta 5 urtera arteko nursery school-ekin. Era berean, sistema ez-formalak ere badaude, hala nola ume-zaintza, aita-amen taldeak (egunen eta orduen araberako txandak ezartzen dituztenak) eta eguneko etxeak (5-10 ume inguru jagoten dituztenak). Hala eta guztiz ere, tarifak eta eskaintza eremuen arabera aldatzen dira, esate baterako Vienan zenbait zerbitzu doakoak dira, baina ez, ordea, Tirolen edo Burgenland-en. |
Belgika | Artapen-sistema desberdina da eta aldeak daude Flandrian eta Valonian. Tasak, diruz lagunduta badaude ere, herrialdearen eremuaren arabera aldatzen dira, bai eta familia-sarrerak ere. Ohar har, bi azpiegitura-mota daude: batetik, formala dena (créches) eta, bestetik, ez-formala (joko-taldeak). Bietan plazak aldez aurretik gorde behar dira, baina ez daude bermaturik. Ordutegia zabala da, oro har 7:00etatik 18:00etara bitartekoa. Sistemak txekeen bitartez funtzionatzen du; txekeok tarifa finko baten bitartez eskuratzen dira, orduan 7,5 eurokoa, pertsona enplegatuak kobratzen dituenean 20,5 euro ordaintzen dira orduko (bi kopuruen arteko aldea Estatuak estaltzen du). |
Danimarka | Estatuak haur-eskoletako plazak bermatzen ditu 6 hilabeteetatik eskola-sisteman hasi arte. Haur-eskolek lan merkatuaren arabera egokitutako irekiera-ordutegirako konpromisoa dute; era berean, elikadura osasuntsuaren alde ere egiten dute. Umezaintzako sistema ere aukera daiteke. 2004tik aurrera haurrak zaintzeko gastuak ez ezik 65 urtetik gorako pertsonenak ere estaltzen dira. Estatuak kasu guztietan kostuen %50eko laguntza eskaintzen du. |
Finlandia | Eguneko zentroen sare publiko bat dago, haurrak zaintzeko; haur guztiek horretarako eskubidea dute. Plazaren kostuak familiaren diru-sarreren araberakoak izaten dira. Itunpeko zentroen sare pribatu bat ere badago; horren kostuak zati batez laguntzen ditu diruz Finlandiako Gizarte Segurantzaren Institutuak. Aldi berean, zerga batzuen nolabaiteko salbuespena dago: %60 enpresen kasuan eta %100eraino zerbitzuak ematen dituzten pertsonei dagokienez. |
Frantzia | Plazen eskaintza askotarikoa da, baina ez da ez unibertsala ez doakoa; eskuarki familiaren diru-sarreren araberakoa izaten da. Familiek créche-ak aukera ditzakete (herrialdean oso sustraiturik dauden haur-eskolak, umeak bi hilabete dituztenetik hartzen dituztenak, eta publikoak edo pribatuak izan daitezke), edo ume-zaintza (Frantzian oso ohikoa) edo haur-eskolak (2 urtetik aurrera), etab. Zerbitzu guztien ordutegia malgua da (07:00etatik 19:00etara) eta diruz lagundurik dago. Gaur egun, estatuak plangintza bat garatzen dihardu, eskaintzaren bolumena handitze aldera. Haurrak zaintzeko sistema txekeen prozedura batean oinarritzen da; familiek txekeak eros ditzakete eta horrek haurrak zaintzeko zerbitzuak erostea ahalbidetzen die (zerbitzu formalak edo ez-formalak), urtean 12.000 eurorainoko kenkariak izanik (gehienez ere gastu osoaren %50); langileen kontziliazioari laguntza ematen dioten enpresak ere badira txeke horiek erosiz. |
Herbehereak | Artapenerako sistema formal bat dago (haur-eskolen bitartezkoa); era berean, sistema ez-formala ere badago (esate baterako ume-zaintza edo gobernuak ezar ditzakeen tarifak eskura ditzaketen senideen zaintza-lana). Sistema horren kostua gobernuaren eta enpresen artean banatzen da, zerga berezi baten bitartez. |
Irlanda | Estatuak eskola aurretik eskolatzeko urtebete eskaintzen du, ia-ia doakoa dena denbora-tarte partzial batez, hori guztia ECCE programaren barnean (38 aste, egunean 3 ordu eskainiz, edo 50 aste, egunean 2 ordu eta laurden eskainiz). |
Italia | Ez dago estatuaren eskaintzarik, baina erregio batzuetan udal-zerbitzuak ematen dira; hala eta guztiz ere, horiek guztiek bazterketa-arriskuan dauden kolektiboetan jartzen dute arreta. |
Luxenburgo | Zenbait sistema ezarririk daude, hala nola etxeko zaintza, ume-zaintza eta udaletako haur-eskolen sistema (maison relais), 12 urtera arteko haurrei zuzendua. Azken kasu horri dagokionez, bonoen sistema baten bitartez, estatuak bere gain hartzen ditu 3 ordu astean. Hurrengo 21 orduek 3 euroko kostu bat dute orduko eta 7,50 eurokoa astean eman daitezkeen 60 orduetara arte. Ordu gehiago erabiliz gero, tarifa osoa ordaindu beharra dago. |
Norvegia | Familia-bajaren lehendabiziko urtearen ondoren, haurrak sistema publikoko plaza baterako eskubidea dauka; sistema hori diruz lagunduta dago nabarmen. Kostua diru-sarreren araberakoa da, baina eskuragarria da (hilean 85-424 euro inguru). Irekiera-ordutegia zabala da, lan-ordutegia baino zabalagoa (90 minutu gehiago). Sistema hori erabili ezean eta haurra etxean bertan zainduz gero, hilean 452 euro jasotzen dira. |
Portugal | Familietan oinarri hartzen duen sistema ez-formal zabala dago; hala eta guztiz ere, ume-zaintza ere badago (legezko gehieneko kopurua 4 haurrekoa da zaintzaileko eta etxeko). Aldi berean, haur-eskola pribatu eta publikoen sistema formal ez-unibertsala dago; haur-eskola publikoei dagokienez, tarifen sistema bat ezarrita dago, familia-sarreren arabera. |
Erresuma Batua | 4 urtera arteko haur-artapena publikoa eta doakoa da, gehienez ere 15 ordu astean eta 38 aste urtean. Zerbitzu formalak erabil daitezke (haur-eskolak) eta ez-formalak ere (joko-taldeak, ume-zaintza eta abar). |
Suedia | Estatuak haur-zentroen sareari zuzentzen zaizkion diru-laguntza handiak ematen ditu (15.000 euroraino plaza bakoitzeko). Ohiko ordutegia 6:00etatik 18:00etara artekoa da; hala eta guztiz ere, zenbait hiritan zabalagoa da. Kostua diru-sarreren arabera aldatzen da, baina kasu bakar batean ere ez da hilean 140 eurotik gorakoa seme edo alaba bakoitzeko. Halaber, etxeko zaintza ere bidera daiteke, baina aukera hori udalen menpekoa da eta bakar-bakarrik eskuragarri dago udalerrien heren batean gutxi gorabehera; halakoetan 333 euroko batez besteko konpentsazio bat ezartzen da urtebetetik 3 urtera arteko seme edo alaba bakoitzeko, eta, gainera, zerga-kenkari osagarriak aplikatzen dira. |
Espainia | Familiek zailtasunak dituzte haur-eskolen sareko eskuragarritasunean, bai plaza-kopuruagatik bai ezarritako tarifengatik. Alde eta desberdintasun nabarmenak daude autonomia-erkidegoen artean. |
EAE | Haurrak zaintzeko sare bat dago, baina ez du bermatzen plazen sistema unibertsala; hala ere, arian ariko hazkundea izan du azken urteotan. Eskaintzarik zabalena haur-eskolena da, gehienbat 0tik 3 urtera bitarteko Haurreskolak Partzuergoko zentroak; horien kostua 148 eurotik 208ra bitartekoa da hilean eta gehienez 40 ordu estaltzen ditu astean. Nolanahi ere den, hain zabalak ez diren bestelako neurriak ere badaude, esate baterako etxeko zaintzarako pertsonak kontratatzeko laguntzak edo haur-etxeak izeneko proiektua, ume-zaintzan oinarritzen dena. |
Iturria:
azterlan honetarako beren-beregi prestatua honako informazioetan oinarri hartuz: Europar Batasuna (2013), Council of Europe (2013), Federal Ministry of Economy, Family and Youth. Austria (2012), Ministry of Health, Welfare and Sport. Netherlands(2012), https://www.euskadi.net (2013) eta haurreskolak.net (2013).
(9. taula) . Mendekotasuna duten pertsonentzako laguntza ekonomiko zehatzak
Arina | Latza | Larria edo oso larria | |
Alemania | 440-1.023 €. | 440-1.279 €. | 700-1.918 €. |
Danimarka | Legeriaren bitartez bermatzen diren zerbitzu unibertsalak eta doakoak. | ||
Frantzia | 530-1.235 €. | ||
Herbehereak | Legeriaren bitartez bermatzen diren zerbitzu unibertsalak Zenbaitetan zerbitzuen ordainketan parte hartzeko eskatzen da, diru-sarreren eta eskualdearen arabera. | ||
Italia | 480 euro, familia-laguntzaren gaitasunaren araberakoak diren arren. | ||
Erresuma Batua | 360 euro inguru, urtean 27.000 eurotik beherako diru-sarreren mugetarako. | ||
Espainia (lurralde nazionala) |
60-300 €. | 300,9-462,18 €. | 417-833,96 €. |
Iturria: Kamette, F. (2011).
(10. taula) . Mendekotasuna artatzeko baliabideak, herrialdeka
Herrialdea | Etxeko artapena | Etxetik kanpoko artapena |
Alemania | Ez dago eskuragarri. | Ez dago eskuragarri. |
Austria | Senideak jagoten dituzten pertsonentzat ezarririk dauden onura ekonomikoak, bereziki mendekotasun handiko mailak izaten direnean. Mendekotasuna artatzeko sistemak etxeko artapen eta laguntza profesionalizatuaren bidez (etxeko laguntza, laguntza komunitarioa, egokitutako garraioa eta abar). |
Era guztietako mendekotasunak artatzeko sistemak, erakundeek eskainitakoa (eguneko egoitzak, eguneko zentroak, zahar-etxeak...). |
Belgika | Ez dago eskuragarri. | Ez dago eskuragarri. |
Danimarka | Ez da zehazten. | Ezgaitasuna duten edo edadekoak diren pertsonentzako zaintzapeko etxe edo apartamentuak; besteak beste etxeko laguntza, higiene pertsonala, errehabilitazioa, zaintza sanitarioa (15 ordu astean), ekipamendu egokitua, etab. Doako zerbitzuak oro har. |
Finlandia | Udalek etxeko laguntza eskaintzen dute (erizaintzako langileen bitartez). Doako zerbitzuak. | Udalek ezgaitasuna duten pertsonei egokitzen zaizkien alojamendu-zerbitzuak eskaintzen dituzte (adina alde batera utzita), bai eta egokitutako garraio-zerbitzuak ere. Doako zerbitzuak. |
Frantzia | Etxeko laguntza eguneroko trebetasun eta gaitasunak galdu dituzten edadeko pertsonei zuzendua, oro har itunpeko hirugarren sektoreko erakundeen bitartez. Aldi berean, etxean eskaintzen diren erizaintza-zerbitzuak ere ematen dira. Ordainketa partzialeko zerbitzuak, betiere errenta eskuragarriaren arabera. | Menpeko pertsonentzako egoitzak eta egoitzen programa berezi bat, landa guneetako edadeko pertsonei zuzendua. Ordainketa partzialeko zerbitzuak, betiere errenta eskuragarriaren arabera. |
Herbehereak | Etxeko zereginetarako eta etxeko mugikortasunerako laguntza. Laguntza eta sorospena garraio publikoan. Gizarte-harremanen sare bat sortzeko laguntza. Etxeko sorospena. Sistema hauek administrazioak berak zuzenean eman ditzake edo erabiltzaileak berak zuzkidura ekonomiko bat aukera dezake, nahiago duen artapena “eskuratzeko” asmoz. | Ez dago eskuragarri. |
Irlanda | Erizaintzako zaintzan eta etxeko laguntzan (garbiketa, catering, etab.) oinarritzen diren etxeko artapeneko programak, bai eta fisioterapiako zerbitzuak ere. Ordainketa partzialeko zerbitzuak, betiere errenta eskuragarriaren arabera. | Ospitaleko zerbitzuak eta eguneko zentroak (jatorduak, bainua, fisioterapia, okupazio-terapia, arropa-garbiketa eta abar), bai eta egoitzako zerbitzuak ere. Ordainketa partzialeko zerbitzuak, betiere errenta eskuragarriaren arabera. |
Italia | Etxeko artapeneko programak (gizarte- eta osasun-arlokoak), bai eta senideak ardurapean dituzten pertsonentzako prestazio ekonomikoak ere (gastuen konpentsazio partziala eskainiz). Zerbitzua publikoa izanagatik ere, sarri askotan hirugarren sektoreko erakundeek eskaintzen dute. | Egokitzen eta zaintzapeko apartamentuen sistemak, mendekotasun-mailaren arabera. Azken kasu honetan, programa pilotu esperimental bat dago, pertsonak ingurune komunitario batean egon daitezen. Zerbitzua publikoa izanagatik ere, sarri askotan hirugarren sektoreko erakundeek eskaintzen dute. |
Luxenburgo | Herrialde osoa estaltzen duten etxeko laguntza- eta zaintza-zerbitzuak. Ordainketa partzialeko zerbitzuak, betiere errenta eskuragarriaren arabera. | Eguneko artapeneko sistemak (eguneko zentroak). Egoitza-zerbitzuak (1.600 ohe), Servior sare publikoaren bitartez eskainiak. Ordainketa partzialeko zerbitzuak, betiere errenta eskuragarriaren arabera. |
Norvegia | Udal-laguntza etxeetan. Doakoa. Zerbitzu osagarriak (osasun-laguntzatik apartekoak), kostu mugatua dutenak. | Kostu mugatuko egoitza-etxeak (diru-sarrera zehatz batzuetatik aurrera, sarreren %75arekin lagundu beharra dago). Hala eta guztiz ere, ondasunak eta bestelako ondareak ez dira zenbatzen kalkulua egiteko orduan. |
Portugal | Eguneroko bizitzan trebetasun eta gaitasunak galdu dituzten pertsonei zuzentzen zaizkien etxeko zainketak. Herrialdearen estaldura handia, baina denbora aldetik mugatua (etxeetan ez da 24 orduko zerbitzurik eskaintzen). Neurri txikiagoan familia-harrerako formula bat jarri da abian. Ordainketa partzialeko zerbitzuak, betiere errenta eskuragarriaren arabera. | Eguneko zentroak (9:00etatik 17:00etara) eta egoitza-zentroak (alojamendua, jatorduak, etab. estaltzen dituztenak). Neurri txikiagoan, zaintzapeko apartamentuen egitasmoa garatu da. Ordainketa partzialeko zerbitzuak, betiere errenta eskuragarriaren arabera. |
Erresuma Batua | Etxeko laguntza eta artapeneko zerbitzuak, erakundeen artapenaren aldean lehenesten direnak. Haien barruan, etxea egokitzeko zerbitzuak sartzen dira. Menpeko pertsonei edo haien ardurapeko senideei ordainketak ezartzen zaizkie, interesik gehien duten zerbitzuak hautatzeko (haiek aukeratu beharrekoak egiaztatutako hornitzaile batzuen artetik). | Ez dago eskuragarri. |
Suedia | Laguntza ekonomikoa 65 urtetik gorako menpeko pertsonentzat, etxeko laguntza ordaintzeko. Era berean, etxerako laguntzak ere ezartzen dira etxebizitzak zaharberritzeko. Adin txikiko menpeko pertsonak zaintzeko familiei zuzentzen zaien laguntza ekonomikoak ezartzen dira. | Eguneroko bizitzan beharrezkoak diren trebetasun eta gaitasunak galdu dituzten edadeko pertsonentzako edo menpekoentzako egoitza-kostuen estaldura partziala. Ordainketa partziala da, eskuragarri dagoen errentaren araberakoa. |
Espainia | Etxeko laguntzako zerbitzua. Herrialdearen araberako ezarpen desberdina (toki batzuetan ez da existitzen). Menpeko senideak ardurapean dituzten pertsonentzako laguntza ekonomikoak, erregio batzuetan arautzat eta ez salbuespentzat hartzen direnak, oro har ezarritako erakunde-prestaziorik ez dagoelako. Oro har, ordaindu beharreko zerbitzuak errentaren arabera. | Eguneko zentroak eta egoitza-zentroak. Garapen desberdina herrialdeko zonaldeen arabera. Oro har, ordaindu beharreko zerbitzuak errentaren arabera. |
EAE | Etxeko laguntzako zerbitzuak. Ezarpen zabala hiru lurralde historikoetan. Partekatutako etxebizitzen inguruko zerbitzu esperimentalak. | Erakunde-sistemaren presentzia zabala, eguneko artapeneko (eguneko zentroak eta okupazio-zentroak) eta egoitzetako sistemaren garapen handiari esker. Garraio-sistema egokituak. Baliabideen eskuragarritasuna unibertsala da; hala eta guztiz ere, prezio publikoen ordainketa onuradunaren errenta eskuragarriaren araberakoa da. Zenbatekoa kalkulatzeko orduan, desberdintasunak daude hiru lurralde historikoen arten. |
Iturria:
azterlan honetarako beren-beregi prestatua honako informazioetan oinarri hartuz: Europar Batasuna (2013), Council of Europe (2013), Arabako Foru Aldundia (2012), Bizkaiko Foru Aldundia (2013) eta Gipuzkoako Foru Aldundia (2013).